Hiện nay, trên một số trang mạng xã hội xôn xao về thông tin “người dân tộc K’Ho ở thôn K’Rèn, xã Hiệp An, huyện Đức Trọng, tỉnh Lâm Đồng bị chính quyền cướp đất”. Như “mèo mù vớ được cá rán”, các trang phản động, khủng bố như “Việt Tân”, “Người Thượng Vì Công Lý”, “Nhất ký yêu nước”… cũng “mượn gió bẻ măng” để xúi bẩy người dân chống phá chính quyền, cơ quan chức năng dưới cái mác vì “dân chủ”, “nhân quyền”. Thế nhưng sự thật đã bị đổi trắng thay đen, bóp méo đến trắng trợn và cần phải được tỏ rõ về sự việc này.
1
2
3
VÌ SAO CẦN PHẢI THU HỒI ĐẤT?
Việc thu hồi đất là để thực hiện Dự án Hồ chứa nước Ta Hoét (tại xã Hiệp An, huyện Đức Trọng, tỉnh Lâm Đồng) với diện tích thu hồi khoảng 163 ha, trong đó đất của người dân sử dụng là 96,7 ha, diện tích còn lại thuộc sông, suối, đường đi liên quan đến 171 hộ (có 108 hộ là người đồng bào dân tộc thiểu số).
Dự án này cần phải triển khai vì sự cấp thiết khi sắp tới hồ chứa Tuyền Lâm tại TP. Đà Lạt sẽ chỉ tập trung cung cấp nước cho TP. Đà Lạt, dừng điều tiết nước để phục vụ sản xuất, sinh hoạt cho huyện Đức Trọng và tương lai việc khoan giếng khai thác mạch nước ngầm sẽ bị hạn chế, dần phải chấm dứt. Hệ quả dẫn đến gần 500ha đất phụ thuộc của huyện Đức Trọng sẽ gặp khó khăn về nguồn nước tưới, tác động thẳng đến việc sản xuất và đời sống của người dân với khu vực ảnh hưởng trực tiếp là xã hiệp an, (trong đó có thôn K’Rèn). Ngoài ra, khi không có hồ điều tiết nước, thực trạng đến mùa mưa, nước từ thượng nguồn đổ về rất nhanh gây ngập úng, gây thiệt hại không hề nhỏ cho người dân, nhất là tại các khu vực thôn K’Rèn, K’Long.
Hồ chứa nước ta hoét hoàn thành sẽ giải quyết được các vấn đề tiêu cực hiện nay: (1) cắt lũ cục bộ từ thượng nguồn; (2) cấp nước tưới cho phạm vi diện tích đất rộng hơn của huyện Đức Trọng và cung cấp nước sinh hoạt cho người dân (2.080ha đất nông nghiệp cho các khu vực khác và cấp nước tưới bổ sung cho 500 ha thuộc khu tưới của hồ Tuyền Lâm), trong đó chính các hộ dân tại thôn K’RÈN (bao gồm 108 hộ là người đồng bào dân tộc thiểu số) là đối tượng hưởng lợi trực tiếp; (3) môi trường được cải tạo, cảnh quan thay đổi tạo cơ chế để phát triển du lịch tại khu vực xã Hiệp An, cũng như đối với huyện Đức Trọng.
SỰ THẬT VỀ CÁC LÝ DO MÀ MỘT SỐ HỘ DÂN KHÔNG CHỊU GIAO ĐẤT?
Cho đến nay, nhiều gia đình có đất thuộc dự án đã nhận thức được trách nhiệm vì cộng đồng, rất ủng hộ, đồng thuận, đã nhận tiền, bàn giao mặt bằng để cơ quan chức năng làm dự án. Tuy nhiên, đi ngược lại lợi ích chung, một số hộ dân (chủ yếu là các hộ người đồng bào thiểu số sinh sống tại thôn K’Rèn và có một số hộ người Kinh đứng sau) vẫn tiếp tục giữ đất, không nhận tiền đền bù với đủ các lí do đưa ra. Thực hư ra sao?
Lý do thứ nhất vì cho rằng “tỉnh Lâm Đồng làm dự án khi chưa có sự cho phép của Trung ương”. Sự thật là: Dự án Hồ chứa nước Ta Hoét đã được Quốc Hội thông qua tại kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XIV; được Thủ tướng Chính phủ phân bổ vốn từ ngân sách trung ương để triển khai thực hiện tại Quyết định số 1145/QĐ-TTg ngày 29/7/2020 – như vậy “về phía Trung ương” theo thắc mắc của người dân là đã thỏa đáng. Ngoài ra, dự án này thuộc nhóm B quy định tại Điều 9, Luật đầu tư công năm 2019 vì vậy quyết định chủ trương đầu tư thuộc thẩm quyền của HĐND tỉnh Lâm Đồng; sau đó, UBND tỉnh ban hành các văn bản phê duyệt quyết định đầu tư xây dựng công trình là đúng thẩm quyền, trình tự, thủ tục. Việc thu hồi đất thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi theo điểm b khoản 3 Điều 62 Luật Đất đai năm 2013; do đó, việc các cơ quan chức năng thu hồi đất là đúng theo quy định pháp luật.
Lý do thứ hai, số hộ dân nêu trên muốn nhà nước mở các lớp đào tạo nghề và bố trí việc làm đối với các trường hợp đã tốt nghiệp Đại học, Cao đẳng, trung cấp, cũng như một số lao động tại thôn K’Rèn bị ảnh hưởng sau khi triển khai dự án (không còn diện tích đất để sản xuất hoặc diện tích đất sản xuất còn lại ít). Thực tế, chính quyền địa phương đã liên hệ, làm việc với các doanh nghiệp, đơn vị có liên quan trên địa bàn huyện Đức Trọng để rà soát nhu cầu sử dụng lao động, đào tạo nghề theo nguyện vọng của người dân có đất bị thu hồi tại dự án, tổ chức phiên giao dịch việc làm, định hướng cho các hộ có nhu cầu về ngành nghề đào tạo, thị trường lao động của huyện nhằm đảm bảo sau khi các hộ dân được đào tạo nghề sẽ có việc làm ổn định. Đến nay, theo nhu cầu của người dân thì có 21 lao động đã được tuyển dụng làm việc tại các doanh nghiệp trên địa bàn với mức lương ổn định. Việc đào tạo nghề cho các trường hợp khác và công khai thông tin tuyển dụng lao động của các doanh nghiệp vẫn tiếp tục được thực hiện, niêm yết công khai tại hội trường thôn K’Rèn để người dân có nhu cầu đăng ký.
Lý do thứ ba các hộ dân cho rằng “giá đất bồi thường thấp hơn giá thị trường”. Vấn đề này cũng đã được xem xét, giải quyết cụ thể, cho đến nay giá bồi thường, hỗ trợ bình quân cho các hộ dân tại khu vực này đã tăng lên khoảng 40% so với giá cũ với mức dao động khoảng từ 290 triệu đồng/1 sào - 471 triệu đồng/1 sào tùy từng khu vực theo quy định, trong đó giá trị bồi thường các thửa đất có vị trí thuận lợi sẽ cao hơn so với các vị trí không thuận lợi nhằm đảm bảo sự công bằng giữa các chủ sử dụng đất. Ngoài ra, theo quy định, các tài sản nằm ngoài ranh giới thu hồi (đường điện, ống tải nước…) để thực hiện dự án sẽ không được bồi thường; tuy nhiên, chính quyền địa phương đã xem xét, giải quyết bồi thường hỗ trợ đối với nội dung này cho các hộ dân thôn K’Rèn nói riêng và người dân có đất bị thu hồi trong dự án nói chung.
Lý do cuối cùng đó là số hộ dân nêu trên cho rằng “Nhà nước thu hồi đất để thực hiện dự án mà không bố trí tái định canh thì người dân không có đất để sản xuất ổn định cuộc sống”. Tuy nhiên, thực tế thì UBND huyện Đức Trọng đã tiến hành bố trí, đang xây dựng khu vực tái định canh cho các hộ dân là đồng bào dân tộc thiểu số có đất bị thu hồi thuộc dự án Hồ chứa nước Ta Hoét, đối với diện tích khoảng 48,0 ha tại xã Hiệp An; khu vực này được đầu tư đường, điện để người dân thuận tiện canh tác, sản xuất, thậm chí từng đối tượng còn có quy định mức hỗ trợ cụ thể.
Những kiến nghị, vướng mắc về quyền lợi chính đáng, hợp pháp của người dân cơ bản đều đã được chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng xem xét, giải quyết hợp lý, sát thực tế và đúng quy định của pháp luật.
Như vậy, hoàn toàn không có chuyện “người dân tộc K’Ho ở thôn K’rèn, xã Hiệp An, huyện Đức Trọng, tỉnh Lâm Đồng bị chính quyền cướp đất”! Sự thật đằng sau vụ việc chính là sự xuất hiện của một số trường hợp đang cố tình giữ đất, không tự nguyện bàn giao nhằm mua bán, sang nhượng đất đai trong vùng dự án nhằm trục lợi cá nhân. Việc một số hộ đồng bào dân tộc thiểu số khăng khăng cho rằng “bao đời tổ tiên khai phá” nên phải giữ đất sản xuất cho thế hệ hiện tại mặc dù biết rất rõ hệ lụy khi không có hồ chứa nước Ta Hoét - chính là không có trách nhiệm với các con cháu thế hệ sau này ở ngay tại thôn K’Rèn, xã Hiệp An, huyện Đức Trọng nói riêng, không có trách nhiệm với cộng đồng nói chung.
Lâm Thông