Cứ mỗi dịp xuân về, tết đến, người ta lại dành thời gian thăm hỏi và gởi cho nhau những lời chúc tốt đẹp nhất! Không biết, Chúc Xuân có tự bao giờ, nhưng chắc là đã có từ lâu lắm, rồi cứ thế lưu truyền mãi từ đời này sang đời khác và trở thành truyền thống văn hóa đậm đà bản sắc Việt.
Thông thường, đến sáng mồng một tết - ngày đầu tiên của năm mới, mọi người trong gia đình bắt đầu bữa ăn sáng đầu năm. Các thành viên trong gia đình ngồi quây quần bên nhau, lắng đọng trong không gian ấm cúng tràn ngập hương hoa, dạt dào cảm xúc thương yêu. Đó là khoảnh khắc mà các thành viên trong gia đình dành cho nhau những lời chúc tốt đẹp nhất. Nếu là gia đình “tứ đại đồng đường” thì theo thứ bậc mà tiến hành thủ tục chúc tết từ dưới lên và từ trên xuống.
Sau khoảng thời gian ngắn ngủi dành cho gia đình, người ta dành thời gian đi thăm bà con giòng họ và bạn bè thân thuộc. Khi cạn chén rượu đầu Xuân, cũng là lúc mọi người lại dành cho nhau những lời chúc tốt đẹp. Tùy theo độ tuổi, công việc và sự mong muốn của gia chủ mà người ta dành tặng cho nhau những lời chúc phù hợp, nhưng điều chung nhất của tất cả các lời chúc đó là: sức khỏe, bình an và hạnh phúc.
Có lẽ không riêng gì người Việt Nam mà cả thế giới này, ai ai cũng đều thượng tôn sức khỏe. Publilius, người viết châm ngôn la tinh nổi tiếng cách đây gần 2.200 năm đã viết: “Sức khỏe tốt và trí tuệ minh mẫn là hai điều hạnh phúc nhất của cuộc đời”. Còn Ralph Waldo Emerson, triết gia người Mỹ cũng đã đề cao: “Tài sản đầu tiên là sức khỏe”. Người Việt Nam ta có câu “sức khỏe quý hơn vàng”. Trong thời đại ngày nay, khi mà tuổi thọ của con người đã được nâng lên rất nhiều so với trước nhưng song hành là những cơn đại dịch chết người mang tính toàn cầu; tình trạng chết “vô cớ”, chết trẻ đang có dấu hiệu gia tăng và nhất là khi chỉ số ô nhiễm môi trường, khí thải nhà kính luôn gia tăng, nguy hại đến thể chất con người thì sức khỏe là thứ vô cùng quý giá không thể mua bằng bất cứ một thứ vật chất hay một loại mệnh giá nào. Dân gian ta cũng có câu: Có sức khỏe là có tất cả, chính vì vậy chúc nhau sức khỏe đầu năm là lời chúc đầy tính nhân văn, thiện tâm của người Việt Nam mỗi khi tết đến xuân về.
Sau sức khỏe là lời cầu chúc một “cuộc sống bình an”. Có thể luận giải rằng, lời chúc ấy xuất phát từ khát vọng hòa bình của mỗi một người dân Việt - đất nước đã trải qua hàng ngàn năm chinh chiến, với biết bao thế hệ phải gồng mình trong gươm đao, bão đạn, biệt ly, chết chóc. Ngày nay, chiến tranh đã lùi xa, mọi người đã được sống trong an lạc thái bình; thế nhưng thế giới vẫn chưa yên, cuộc sống lại chịu nhiều tác động bởi các yếu tố tiêu cực ngoài xã hội, vậy nên bình an trong cuộc sống vẫn luôn là điều mà mỗi người Việt Nam cầu mong.
Cũng như bình an, hai từ “hạnh phúc” là điều không bao giờ thiếu trong lời chúc. Có sức khỏe, có bình an nhưng nếu thiếu hạnh phúc thì chưa thể trọn vẹn. Về học thuật, “Hạnh phúc là trạng thái thoả mãn với cuộc sống, là lợi ích được tự giác thông qua các cảm giác vui sướng, thoả mãn đi lên”(Aristotle). Còn quan niệm dân gian thì hạnh phúc tùy thuộc vào sự nhìn nhận, điều kiện, hoàn cảnh của từng người. Với người nghèo, hạnh phúc là thoát nghèo; ốm đau bệnh hoạn thì hạnh phúc là khỏe mạnh; người cô đơn thì hạnh phúc là không còn hiu quạnh; vợ chồng cãi nhau, hạnh phúc là khi hai nửa lại quyện vào nhau làm một; người đang đói, hạnh phúc chỉ cần một bữa cơm no dạ... Nhưng có lẽ, điều chung nhất trong mỗi gia đình Việt: Hạnh phúc là chồng vợ thương yêu, con cái chăm học, ngoan hiền, công việc thuận lợi, thu nhập đủ trang trải cuộc sống gia đình, bạn bè quý mến, tinh thần thoải mái! Đơn giản vậy thôi nhưng hạnh phúc lại là điều hết sức mong manh, có - mất, mất - có và không phải ai cũng được vẹn toàn. Vậy nên, chúc nhau hạnh phúc trong ngày mở đầu năm mới là điều mà ai cũng vui lòng đón nhận và thành tâm khi chúc cho bạn bè, người thân, chúc cho cả người không quen biết.
Ngày nay, điều kiện xã hội khác rất nhiều, đời sống đã phát triển, các mối quan hệ đã rộng mở, ai cũng muốn gia đình có một cuộc sống khá giả, giàu có, nên không lạ gì khi người ta thêm vào lời chúc: may mắn, thành đạt; tiền bạc dồi dào; công thành danh toại; phát tài, phát lộc; vạn sự như ý; hoan hỉ, tươi vui... Không phủ nhận rằng, Tết bây giờ, người ta ít trực tiếp thăm hỏi nhau như ngày trước mà thay vào đó là những chuyến du xuân. Mặc dù vậy, truyền thống tốt đẹp xưa vẫn được gìn giữ, lưu truyền bằng mọi phương tiện thông tin có thể với những lời chúc đầy ý nghĩa!
VĂN TÒA